DÒNG CHẢY VÙNG BIỂN NAM BỘ - VỊNH THÁI LAN

Nghiên cứu hoàn lưu dòng chảy trong vùng biển Nam Bộ - vịnh Thái Lan bằng mô hình ROMS, mô phỏng trường dòng chảy trong thời gian dài theo mùa, mùa mưa (mùa gió Tây Nam) và mùa khô (mùa gió Đông Bắc), dữ liệu được xuất ra liên tục cho từng giờ (từ 0 giờ ngày 1/1/2009 - 31/12/2010). Các kết quả tính toán được thể hiện qua bản đồ phân bố trường vector dòng chảy cho phép nhận định các kết quả tính toán có các đặc điểm như sau: Ảnh hưởng của ngoại lực lên trường dòng chảy Tại tầng mặt: trường dòng chảy thể hiện rõ được các vùng bị ảnh hưởng mạnh bởi các lực tác dụng. Như vùng chịu ảnh hưởng mạnh của nước sông Mê Kông đổ ra (vùng gần cửa sông), vùng nước chịu sự chi phối mạnh mẽ bởi trường gió (ngoài khơi Biển Đông), vùng chịu tác động mạnh mẽ bởi sự lên xuống của thủy triều như ở cửa, trong vịnh Thái Lan và vùng bị ảnh hưởng của đường bờ tới hoàn lưu dòng chảy tại đây (hình 3-5).

Đặc điểm chung của hình thái dòng chảy ở tất cả các lớp là trường dòng chảy phân ra thành các khu vực có hướng và tốc độ khác. Tuy nhiên hướng ở các vùng khác nhau trong mỗi tầng đều có xu thế khác nhau. Ở vịnh Thái Lan, tại nhiều thời điểm trường vector dòng chảy có xu thế chung tại các lớp, trường dòng có hướng từ ngoài khơi vào bờ, tuy nhiên trường dòng chảy giữa lớp trên và lớp dưới có sự lệch nhau về hướng. Nét nổi bật của trường dòng chảy ở vùng biển Nam Bộ (Bình Thuận - Cà Mau) là xuất hiện dòng chảy Bắc - Nam mạnh vào mùa khô và dòng chảy ngược lại nhưng yếu hơn và thời gian xuất hiện ít hơn vào mùa mưa. 

Sự hình thành và phát triển vùng xoáy trong vịnh Thái Lan:

Vùng nước trong vịnh Thái Lan thường hay xuất hiện khu vực nước xoáy được hình thành và phát triển bởi chế độ thủy động lực phức tạp và địa hình đường bờ vịnh tạo nên. Quá trình hình thành khu vực nước xoáy này có thể được lý giải như sau: Do bởi địa hình bờ vịnh Thái Lan có mũi Cà Mau (Việt Nam) tạo cho đường bờ phía Bắc vịnh có hình dạng cong lõm về phía bắc. Dòng nước chảy ven theo mũi Cà Mau chảy vào vịnh gây áp lực đẩy dòng nước chảy ven bờ phía Bắc lệch hướng chảy ra giữa vịnh. Dòng nước này cũng có tác động lại với dòng nước từ mũi Cà Mau vào làm cả hai dòng nước này phần lớn nước chảy ra giữa vịnh, phần nhỏ hơn chảy vào bờ. Dòng nước chảy ra giữa vịnh lại chịu tác động của dòng chảy ven bờ phía Nam vịnh tác động làm cho dòng này một phần lệch hướng dần có xu hướng chảy lên đỉnh vịnh. Hình dạng phần trên của vịnh Thái Lan gần như là nửa hình tròn do vậy nước bị hút nước mạnh hình thành dòng chảy vào vịnh men theo đường bờ cong tròn của vịnh Thái Lan có dạng một luồng dòng chảy cong từ Tây sang đông. Chu trình này tiếp tục cho đến khi dòng nước ven bờ từ mũi Cà Mau mạnh chiếm ưu thế tuyệt đối hoặc yếu thế bị dòng ven bờ phía Bắc lấn át.

Các đặc điểm giống nhau và khác nhau của trường dòng chảy trong mùa mưa và mùa khô

Giống nhau

Trường dòng chảy ở nhiều thời điểm khác nhau tạo nên bởi các trường gió Đông Bắc (mùa khô) và trường gió Tây Nam (mùa mưa) có thể tạo ra khu vực xoáy trong vịnh Thái Lan.

Hầu hết các trường véc tơ dòng chảy vào nhiều thời điểm của tất cả các trường gió đều thấy có dòng ven bờ trong vùng nghiên cứu, tuy nhiên tốc độ dòng mạnh yếu khác nhau tùy theo mùa.

Trường các vector dòng chảy của vùng nghiên cứu luôn phân chia thành các khu vực rõ rệt có hướng dòng rất khác nhau và tốc độ cũng khác biệt nhau.

Khác nhau

Nhìn chung, trong mùa khác nhau trường dòng chảy của vùng nghiên cứu mang tính đặc trưng riêng cho từng mùa:

Tốc độ dòng chảy vào mùa mưa tại vùng cửa sông Mê Kông có tốc độ dòng lớn hơn rất nhiều (cực đại khoảng 300 cm/s) so với tốc độ dòng chảy tại đó vào mùa khô (tốc độ cực đại khoảng 100 cm/s).

Vào mùa mưa, khu vực xoáy trong vịnh Thái Lan thường xuất hiện nhiều hơn và mạnh hơn vào mùa khô.

Vị trí dòng chảy ven bờ (Bắc - Nam) trong mùa mưa xa bờ hơn dòng chảy ven bờ (Nam lên Bắc) vào mùa khô.

KẾT LUẬN 

Vào mùa gió Đông Bắc, vùng biển Nam Bộ xuất hiện dòng chảy dọc bờ (hướng Đông Bắc xuống Tây Nam) đổ nước vào vịnh Thái Lan đẩy dòng chảy ven bờ ở đây ra giữa vịnh và tạo thành khu vực xoáy ở vùng từ vĩ độ 90 trở lên. Ở mùa gió Tây Nam, hiện tượng này cũng xuất hiện nhưng với tần xuất thấp và ngược hướng dòng chảy trong mùa gió Đông Bắc.

Nguồn: MÔ PHỎNG HỆ DÒNG CHẢY VÙNG BIỂN NAM BỘ - VỊNH THÁI LAN (Phạm Xuân Dương)